Toruński dom obojga narodów | www.torun.pl

1 lipca 2009 r. został otwarty Dom Litewsko- Polski w Toruniu . Obecny na uroczystości Prezydent Republiki Litewskiej Valdas Adamkus uhonorował prezydenta Torunia i konsula honorowego Litwy odznaczeniami państwowymi. Na UMK odbyła się promocja jego książki.

W centrum toruńskiej starówki jest od 1 lipca 2009 r. specjalne miejsce, w którym Polacy i Litwini mogą się spotykać, rozwijać kontakty w sferze kulturalnej, turystycznej i gospodarczej. Uroczyście otwarty przez prezydenta Valdasa Adamkusa Dom Litewsko-Polski mieści się w pięknie odrestaurowanej, zabytkowej kamienicy gotyckiej przy ul. Piekary 12. W planach jest rozbudowa domu o kolejny, nowoczesny segment, architektonicznie i stylistycznie powiązany z istniejącym. Znajdą w nim miejsce biura Konsulatu Honorowego Litwy, który w przyszłości zostanie tu przeniesiony z ul. Batorego. 

Prezydent Republiki Litewskiej przyleciał samolotem do Bydgoszczy i tuż przed godz. 22.00 przyjechał do Torunia. Tego dnia uczestniczył bowiem w Lublinie w obchodach 440. rocznicy Unii Lubelskiej, w wyniku której powstała Rzeczpospolitą Obojga Narodów.
Po uroczystym odsłonięciu tablicy na Domu Litewsko-Polskim w Toruniu, Valdas Adamkus wpisał się do wyłożonej księgi pamiątkowej i obejrzał znajdującą się we wnętrzu wystawę zdjęć dokumentujących jego poprzednią wizytę w Toruniu, 1 października 2007 r., którą złożył wraz z prezydentem RP Lechem Kaczyńskim. Wówczas to szef państwa litewskiego został uhonorowany doktoratem honoris causa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, zwiedził toruńską starówkę, uczestniczył w otwarciu Konsulatu Honorowego Republiki Litewskiej i wmurowaniu kamienia węgielnego pod Dom Litewsko-Polski.

Podczas obecnej wizyty Valdasowi Adamkusowi towarzyszył Piotr Kownacki, szef Kancelarii Prezydenta RP, Egidijus Meilunas - ambasador Republiki Litewskiej w Polsce oraz liczna grupa litewskich gości. Po otwarciu Domu Litewsko-Polskiego uroczystość przeniosła się do nieodległego Collegium Maximum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, gdzie odbyła się promocja książki Valdasa Adamkusa "Alma i Valdas - Litwa nasz los".

Autobiografia, w której Adamkus opisuje drogę do litewskiej wolności z perspektywy doświadczeń własnych i swojej żony Almy Adamkien, ukazała się nakładem toruńskiego wydawnictwa Adam Marszałek. Publikację tę już niedługo można będzie kupić w Domu Litewsko-Polskim. Podczas spotkania prezydent Republiki Litewskiej składał autografy na egzemplarzach, które rozeszły się w okamgnieniu.

Uroczystość była też okazją do uhonorowania osób zasłużonych dla tak dynamicznego rozwoju współpracy polsko-litewskiej w Toruniu. Wysokie odznaczenia państwowe z rąk Valdasa Adamkusa otrzymali prezydent Torunia Michał Zaleski i konsul honorowy Republiki Litewskiej Jerzy Bańkowski. Z kolei prezydent Litwy wyjechał z Torunia z upominkami od gospodarzy. Od prezydenta Torunia otrzymał tekę grafik Artura Grottgera z cyklem "Polonia" i "Lituania", od konsula honorowego piękne wydanie "Pana Tadeusza" Mickiewicza, od władz UMK - "Quo vadis" Sienkiewicza.

Była to najprawdopodobniej ostatnia wizyta Valdasa Adamkusa w Polsce jako prezydenta Litwy. W sierpniu zastąpi go na stanowisku Dalia Grybauskaite - obecny prezydent elekt. Organizatorami wizyty byli konsul honorowy Republiki Litewskiej w Toruniu, we współpracy z marszałkiem województwa kujawsko-pomorskiego, prezydentem Torunia oraz rektorem UMK.

>>> TUTAJ zobaczysz więcej zdjęć z uroczystości.

* * *

Valdas Adamkus urodził się w Kownie 3 listopada 1926 jako Voldemaras Adamkavičius, w rodzinie urzędniczej. W 1949 r. emigrował do USA, był aktywnym organizatorem demonstracji i petycji przeciwko zniewoleniu Litwy. W latach 70. rozpoczął pracę w instytucjach amerykańskich zajmujących się ochroną środowiska. Był aktywnym członkiem Partii Republikańskiej. Od czasu do czasu odwiedzał Litwę, przemycając książki o tematyce litewskiej zakazane w ZSRR. Prezydent Clinton wysłał specjalny list z podziękowaniami, gdy Adamkus zrezygnował z wieloletniego szefostwa amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska. W styczniu 1998 r.  Adamkus wystartował w wyborach prezydenckich na Litwie które wygrał niewielką przewagą z socjaldemokratą Artrasem Paulauskasem. Aktywnie uczestniczył w procesie przystąpienia Litwy do NATO i Unii Europejskiej. Szefem państwa pozostawał do stycznia 2003 r., gdy nieoczekiwanie przegrał w drugiej turze wyborów prezydenckich z Rolandasem Paksasem. Powrót Adamkusa do pałacu prezydenckiego przy placu Daukantasa w Wilnie umożliwiło odsunięcie od władzy Paksasa po ujawnieniu jego udziału w aferze korupcyjnej. Został zaprzysiężony ponownie 12 lipca 2004 r. Konstytucja litewska uniemożliwiła mu ponowne kandydowanie w roku 2009, poza tym prezydent Adamkus, mimo doskonałej kondycji fizycznej chce już przejść na zasłużoną emeryturę.