Wahadło Foucaulta w Młynach

Najdłuższe, na stałe zamontowane wahadło Foucaulta jest w Toruniu. Niezwykła konstrukcja znajduje się w Centrum Nowoczesności "Młyn Wiedzy" przy ul. Łokietka 5.

Wahadło zaprojektowali, wykonali, przywieźli do Torunia i zamontowali specjaliści z niemieckiej firmy Hüttinger. 23 maja 2013 r. odbyła się pierwsza, jeszcze robocza prezentacja tej fizycznej osobliwości.

- Wahadło Foucaulta pozwala obserwować zjawisko obrotu Ziemi wokół własnej osi. Po raz pierwszy doświadczenie to zostało pokazane pod kopułą Panteonu w Paryżu 26 marca 1851 r. przez Jeana Bernarda Foucault – mówi Monika Wiśniewska, dyrektor Centrum Nowoczesności "Młyn Wiedzy". - Odchylenie płaszczyzny wahań od położenia początkowego jest efektem działania siły Corliosa - jednej z sił bezwładności, działających w obracającym się układzie odniesienia, jakim jest Ziemia.

Toruński model wahadła to 35-kilogramowa, chromowana kula wypełniona piaskiem, zawieszona na 33-metrowej linie, biegnącej od dachu po parter placówki przez wszystkie 8 kondygnacji. Dzięki temu wahadło jest widoczne ze wszystkich pięter wystawowych jako element kształtujący architekturę wnętrza budynku. Zakończenie wahadła Foucaulta znajduje się w holu głównym, naprzeciwko wejścia. System sterujący konstrukcji został umieszczony pod platformą u podstawy wahadła. Na kolistym panelu jest wyrysowany punkt centralny, zarys kontynentów i kierunki świata. Całość kosztowała ponad 255 tys. zł.

Jak powiedział Jochen Polak, przedstawiciel firmy Hüttinger, to najdłuższe do tej pory, wykonane przez nich wahadło Faucoulta, a największym wyzwaniem okazał się przewóz eksponatu, ponieważ nie chcieli dzielić go na zbyt wiele części. Konstrukcja szczęśliwie dotarła i jest już zawieszona, a pracownicy badają jej ruch i prawidłowe wypoziomowanie. Testy potrwają do dwóch tygodni.

Wahadło będzie główną, choć nie jedyną naukową atrakcją Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy, które zostanie otwarte w Toruniu pod koniec 2013 r. Oprócz niego w interaktywnym muzeum znajdą się dwie wystawy: "O obrotach" – poświęcona idei koła i ruchu obrotowego, także w odniesieniu do dzieła Mikołaja Kopernika "De revolutionibus orbium coelestium" (koszt wykonania wystawy to 1,4 mln zł) oraz "Rzeka", której tematem będzie model rzeki od źródeł po ujście, w nawiązaniu do przepływającej przez Toruń Wisły. Dzięki tej ekspozycji zobaczyć będzie można ciekawostki przyrodnicze charakterystyczne dla górnego, środkowego oraz dolnego biegu rzeki. Na wystawie pojawią się też modele związanych z rzeką wytworów człowieka, między innymi oczyszczalnia ścieków i tama. Koszt przygotowania tej ekspozycji to 1,8 mln zł. Zgodnie z ideą Centrum wszystkie eksponaty wystawy będą interaktywne, umożliwiające samodzielne wykonywanie eksperymentów oraz obserwację zjawisk fizycznych.

Centrum Nowoczesności "Młyn Wiedzy" mieści się w zaadaptowanej na ten cel części zabytkowych Młynów Richtera, zbudowanych na przełomie XIX/XX w. Ogromny, ceglany budynek od lat 90. przestał być użytkowany na cele przemysłowe i stał pusty. Wreszcie powstał projekt uruchomienia w nim kilku placówek: Centrum Nowoczesności "Młyn Wiedzy", Toruńskiego Inkubatora Technologicznego i Międzynarodowego Centrum Spotkań Młodzieży.

Budynek Centrum Nowoczesności jest praktycznie ukończony. Trwają procedury odbiorowe i poprawki wad zgłoszonych w trakcie odbioru. Jednocześnie odbywają się szkolenia personelu, który będzie obsługiwał wystawy. Przekazanie centrum użytkownikom nastąpi na przełomie maja i czerwca. Inwestycja jest prowadzona ze środków miasta i funduszy unijnych z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Całkowity koszt projektu wynosi prawie 21 mln zł, z czego prawie 7,3 mln zł to wkład miasta.