W 120. rocznicę urodzin Witolda Pileckiego

Prezydent Torunia Michał Zaleski z wieńcem przy Pomniku Żołnierzy Wyklętych

13 maja 2021 r. w 120. rocznicę urodzin płk. Witolda Pileckiego, prezydent Torunia Michał Zaleski złożył kwiaty pod pomnikiem Pamięci Żołnierzy Wyklętych w alei Solidarności.

Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 r. w Ołońcu na terenie dzisiejszej Rosji. W latach 1918–1921 służył jako kawalerzysta w Wojsku Polskim, walczył m.in. w wojnie polsko-bolszewickiej, za co został dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Po wojnie rozpoczął studia w Poznaniu na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Poznańskiego i na Uniwersytecie im. Stefana Batorego na Wydziale Sztuk Pięknych.

Ponownie zmobilizowany w sierpniu 1939, walczył w kampanii wrześniowej, a następnie przeszedł do konspiracji. W 1940 r. zrealizował swój plan dobrowolnego przedostania się do obozu koncentracyjnego w Auschwitz, by stamtąd przekazywać informacje na temat funkcjonowania obozu i organizować ruch oporu. W nocy z 21 na 22 września 1940 r. dał się schwytać Niemcom w łapance jako Tomasz Serafiński. W ciągu trzech lat pobytu w Auschwitz zorganizował siatkę konspiracyjną i przesyłał meldunki, w których opisywał szczegółowo zbrodnicze działania hitlerowców. Uciekł z obozu w nocy z 26/27 kwietnia 1943 r. Apelował do dowództwa AK o atak na Oświęcim, jednak uznano to za niewykonalne. Napisał też szczegółowy raport o obozie, tzw. „Raport Witolda”, który został przekazany do Londynu.

Walczył w Powstaniu Warszawskim. 5 października 1944 r. trafił do obozu jenieckiego Lamsdorf koło Opola. Po wyzwoleniu obozu 8 maja 1945 r. wstąpił do II Korpusu gen. Władysława Andersa we Włoszech z zamiarem powrotu do kraju i zbierania informacji o sytuacji w komunistycznej Polsce. 8 maja 1947 r. Witold Pilecki został aresztowany w Warszawie przez UB. Skazany w pokazowym procesie na śmierć i okrutnie torturowany, został stracony 25 maja 1948 r. na dziedzińcu mokotowskiego więzienia.

Międzynarodowa Nagroda im. Witolda Pileckiego

Z okazji rocznicy urodzin Instytut Pileckiego ustanowił Międzynarodową Nagrody jego imienia. Będzie przyznawana corocznie za książki wydane po polsku lub angielsku w trzech kategoriach: naukowa publikacja historyczna, reportaż historyczny oraz książka reporterska ukazująca przebieg współczesnych konfliktów zbrojnych i miejsca szczególnego zagrożenia dla godności człowieka. W międzynarodowej kapitule nagrody znajdują się uznani historycy, korespondent wojenny i autor biografii Ochotnika do Auschwitz Jack Fairweather, dyrektor Muzeum Auschwitz Piotr Cywiński oraz reprezentujący Rodzinę Pileckich Krzysztof Kosior, prawnuk pułkownika.

Autorzy najlepszych książek w każdej z kategorii otrzymają nagrodę w wysokości 75 tys. zł oraz okolicznościową statuetkę, które zostaną wręczone na uroczystej gali w listopadzie 2021 roku. Nagroda, której partnerem jest Muzeum Auschwitz, dofinansowana została ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.