Sesje referatowe, warsztaty historyczne dla młodzieży i pokaz filmu „Szpęgawsk 1939” to główne punkty konferencji naukowej "Rozstrzelana niepodległość. Ofiary zbrodni pomorskiej 1939 roku", która odbywa się w piątek 22 listopada 2019 r. w Dworze Artusa.
To już 29. listopadowa konferencja organizowana przez Fundację Generał Elżbiety Zawackiej i Instytut Pamięci Narodowej Delegatura Bydgoszcz. Tradycyjnie poprzedziło ją złożenie kwiatów na grobie gen. Elżbiety Zawackiej na cmentarzu św. Jerzego, a w tym roku również pod odsłoniętym niedawno pomnikiem Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939 w Parku Pamięci. O godz. 10.00 rozpoczęła się naukowa część konferencji w Dworze Artusa.
- Osobą, która w pełni identyfikowała się z tym, co niesie ze sobą ta konferencja, była nasza założycielka, pani gen. Elżbieta Zawacka. Konferencje te są również wyrazem pamięci o jej dziele i sposobem kontynuowania misji, którą ona realizowała, szczególnie w ostatnich latach swojego życia, czyli misji pamięci – mówił Jan Wyrowiński, przewodniczący Rady Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej.
W programie wydarzenia [2] jest kilkanaście referatów dotyczących dramatycznej historii mieszkańców dawnego województwa pomorskiego. Równolegle w Dworze Artusa odbywają się warsztaty historyczne dla młodzieży, zaś o godz. 17.30 zaplanowano pokaz filmu pt. "Szpęgawsk 1939" w reż. S.Bartkowskiego. Wstęp na wydarzenie jest wolny.
- Czas, który wspominamy dzisiaj, był w historii miasta, Polski czy tego regionu niezbyt długi, bo przecież wydarzenia zbrodni pomorskiej w początkowym okresie II wojny światowej trwały zaledwie 3-4 miesiące. Ale jakże straszliwe, okrutne i bestialskie były to dni, jak niewyobrażalne dla dzisiejszego sposobu myślenia! 30 tys. osób Polek i Polaków straciło wówczas swoje życie, bo mieli tę właśnie narodowość lub po prostu mieli pecha, bo byli sąsiadami czy znajomymi tych, którzy swoje pochodzenie wywodzili lub tak twierdzili - z narodu niemieckiego – mówił prezydent Torunia Michał Zaleski. – Był to także, niestety, przez długi czas okres zapomniany, najpierw świadomie w czasach PRL-u, później nieświadomie w czasach demokratycznej Polski. Dlatego serdecznie dziękuję organizatorom dzisiejszej konferencji, a także inicjatorom budowy pomnika ofiar zbrodni pomorskiej w Toruniu, w którego powstaniu uczestniczyło także miasto.
Jak podał prof. dr hab. M. Golon z bydgoskiej delegatury IPN, na pomniku ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939 upamiętnionych zostało do tej pory około 400 miejscowości położonych w przedwojennym województwie pomorskim, w których okupant niemiecki dokonywał masowych rozstrzeliwań cywilów jesienią 1939 r. Ale już wiadomo, że do tej listy dołączą kolejne. O kilkudziesięciu powstały już publikacje naukowe, ponad 300 czeka jeszcze na opracowanie.
Organizacja konferencji jest wspierana finansowo przez Gminę Miasta Toruń oraz Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Fot. Sławomir Kowalski