Dziesięć lat bez Pani Generał | www.torun.pl

Serduszko w kolorze ukraińskiej flagi - niebieski i żółty, poziomy pas.

Flaga Unii Europejskiej. Żółte gwiazdki ułożone w okrąg na niebieskim tle. Pod flagą napis Unia Europejska.

Dziesięć lat bez Pani Generał

Miasto
Data publikacji: 10 stycznia 2019
Autor: Małgorzata Litwin

Już dziesięć lat mija od śmierci gen. prof. Elżbiety Zawackiej. Wybitna Polka, Honorowa Obywatelka Torunia zmarła 10 stycznia 2009 r., na kilka tygodni przed swoimi setnymi urodzinami.

Dziesiąta rocznica Jej śmierci zgromadziła na cmentarzu św. Jerzego, gdzie jest pochowana, liczne grono jej przyjaciół i współpracowników, kombatantów, przedstawicieli samorządu, a także uczniów toruńskich szkół i instytucji, których jest patronką. Honorową Obywatelkę Torunia wspominali przedstawiciele fundacji jej imienia oraz prezydent Michał Zaleski, który wielokrotnie miał okazję osobiście spotykać się z gen. Elżbietą Zawacką.

- Wspominamy ją jako wybitną toruniankę, osobę, która całe swoje życie oddała Rzeczypospolitej - mówi prezydent Torunia Michał Zaleski.  - Pokazała, jak można walczyć w czasie wojny będąc cichociemną, jak  można cierpliwie znosić niezasłużone, niesprawiedliwe więzienie, a także jak uczyć i wychowywać – była przecież znakomitym pedagogiem. To wszystko pokazywało jej wielką, wspaniałą postać. Tu wśród nas, torunian, pozostanie na zawsze jako honorowa obywatelka naszego miasta, patronka naszego nowego mostu drogowego i wreszcie jako osoba, którą pamiętają i mam nadzieję, zechcą naśladować młodzi ludzie, którzy przyszli tutaj mimo chłodnego zimowego poranka.  

Uczestniczące w uroczystości delegacje złożyły kwiaty i znicze na grobie gen. Elżbiety Zawackiej w honorowej asyście wojskowej. Miasto reprezentowali prezydent Torunia Michał Zaleski, przewodniczacy rady miasta Marcin Czyżniewski oraz radni Danuta Zając, Margareta Skerska-Roman, Jan Ząbik i Jarosław Beszczyński. Wspólnie odśpiewano też hymn państwowy.

- Nie dożyła stu lat, ale miała to szczęście i zawsze to podkreślała, że dwadzieścia ostatnich lat swojego życia przeżyła w wolnej, niepodległej, demokratycznej Polsce. Mówiła zawsze, że to największa nagroda, jaką mogła otrzymać. Większość jej pokolenia tej nagrody nigdy nie uzyskała i nie zobaczyła wolnej Polski. Była tego świadoma, stąd jej troska o pamięć, o to, żeby nie zapomnieć nikogo, kto się zasłużył  dla Polski - powiedział Jan Wyrowiński, przewodniczący rady Fundacji General Elżbiety Zawackiej. - Pani generał, trwamy na Twojej służbie!

Jeszcze dzisiaj (10 stycznia 2019) o godz. 17:30 w kościele garnizonowym pw. św. Katarzyny zostanie odprawiona msza św. w intencji Pani Generał.

Prof. Elżbieta Zawacka (1909-2009) była rodowitą torunianką, żołnierzem, kurierką Armii Krajowej i jedną z dwóch Polek ze stopniem generała brygady. Pod pseudonimami "Zelma", "Sulica" i "Zo" wypełniła ponad sto niebywale trudnych misji kurierskich. Wielokrotnie nielegalnie przekraczała granice przenosząc wiadomości i meldunki. Do legendy przeszedł jej najsłynniejszy rajd poprzez Niemcy, Austrię, Francję i Hiszpanię do Rządu RP w Londynie. To z tej misji powróciła do kraju jako "cichociemna", na własną prośbę skacząc na spadochronie do okupowanego kraju 10 września 1943 r. Pełniła funkcję zastępcy szefa "Zagrody" - Działu Łączności zagranicznej Oddziału V Sztabu Komendy Głównej AK. Po upadku powstania warszawskiego nadal działała w służbie Państwa Podziemnego u boku gen. Leopolda Okulickiego. Dostarczyła do Szwajcarii pierwsze szczegółowe meldunki o sytuacji w kraju po upadku powstania.

Po wojnie w 1951 roku została aresztowana przez Urząd Bezpieczeństwa i z 10-letnim wyrokiem osadzona w więzieniu. Wyszła na wolność w 1955 r. Powróciła, wciąż dyskryminowana, do pracy w szkole w Sierpcu i Toruniu. Po uzyskaniu doktoratu nauk humanistycznych w 1965 r., pracowała jako adiunkt, a po habilitacji (1973 r.) jako docent andragogiki Uniwersytetu Gdańskiego, skąd przeniosła się do rodzinnego Torunia, gdzie do 1978 r. była pracownikiem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Odznaczona m.in. Orderem Virtuti Militari, Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Walecznych. Jej imię noszą w Toruniu Szkoła Podstawowa nr 27, Zespół Szkół Ekonomicznych, fundacja badająca dzieje Armii Krajowej i wojskowej służby Polek,  Biblioteka Pedagogiczna, a także nowy most drogowy.

Fot. Małgorzata Litwin

Najczęściej czytane aktualności

  • Miasto, Sport
    W wieku 97 lat zmarł Honorowy Prezes Automobilklubu Toruńskiego Tadeusz Władyko.
  • Otwieramy lewoskręt przy Poznańskiej
    Drogi, Miasto
    W najbliższy piątek (29.03) o godzinie 15.00 zostanie otwarty dla ruchu lewoskręt z ulicy Poznańskiej w ulicę Prüfferów. Nowa infrastruktura zwiększy bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu drogowego (m.in. poprzez wykonanie azylu na przejściu dla pieszych), a także poprawi płynność ruchu w tym miejscu.
  • Toruń wspiera miejską policję
    Miasto
    Gmina Miasta Toruń podpisała kolejne porozumienie z Komendą Miejską Policji w Toruniu. Chodzi o wsparcie finansowe na dodatkowe patrole policji oraz zakup nowych samochodów i psów służbowych. 28 marca 2024 r. Gmina Miasta Toruń podpisała porozumienie z Komenda Miejską Policji w Toruniu dotyczące przekazania środków pieniężnych w wysokości 1 mln 75...
  • Miasto
    Odpowiedź Prezydenta Miasta Torunia na wypowiedzi Pana Jakuba Dziadosza, kandydata Konfederacji i Bezpartyjnych Samorządowców do Rady Miasta Torunia.
  • Na zdjeciu: prezydent stoi ze sportowcami, którym wręczył nagrody
    Miasto, Sport
    Toruńscy sportowcy i trenerzy odebrali nagrody od miasta Torunia za swoje osiągnięcia w roku 2023 na arenach krajowych i międzynarodowych.
  • Na zdjeciu: prezydent Michał Zaleski wyjmuje z koszyka wiklinowego mazurki i podaje seniorom
    Miasto
    Toruńscy seniorzy spotkali się na tradycyjnym śniadaniu wielkanocnym zorganizowanym przez Toruńskie Centrum Usług Społecznych. Gospodarzem spotkania był prezydent Michał Zaleski.
  • W wieku 97 lat zmarł Honorowy Prezes Automobilklubu Toruńskiego Tadeusz Władyko.
  • 7 kwietnia 2024 r. odbędą się wybory samorządowe. Zanim pójdziesz głosować, warto upewnić się, gdzie znajduje się twój lokal wyborczy.
  • Podczas najbliższej sesji 4 kwietnia 2024 r. radni zajmą się propozycją zmian wysokości niektórych składników wynagrodzeń w jednostkach oświatowych.
  • Jeszcze do 2 kwietnia 2024 r. zainteresowane podmioty mogą składać oferty na wykonanie przedsięwzięć rewitalizacyjnych na obszarze rewitalizacji (Bydgoskiego Przedmieścia, Podgórza i Starego Miasta). Jest to już II tura konkursu. Przedmiotem konkursu jest powierzenie realizacji zadania gminy w terminie od 1 czerwca 2024 r. do 31 grudnia 2024 r., w...
  • To już ostatnie dni. Do 31 marca 2024 r. trwa nabór wniosków w ramach Programu „Moje Podwórko”. Wsparcie finansowe można otrzymać m.in. na nowe place zabaw, ławki, zieleń, dostosowanie przestrzeni do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, w tym dla osób z niepełnosprawnościami oraz remont nawierzchni.
  • Toruńscy sportowcy i trenerzy odebrali nagrody od miasta Torunia za swoje osiągnięcia w roku 2023 na arenach krajowych i międzynarodowych.
  • Towarzystwo Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom w Toruniu ogłasza nabór dla szkół podstawowych, ponadpodstawowych oraz przedszkoli z Torunia na: Zajęcia informacyjno-edukacyjne dla rodziców, rodzin osób zagrożonych e-uzależnieniami.
  • Daj Szansę Fundacja Na Rzecz Rozwoju Dzieci Niepełnosprawnych rozpoczęła kolejny rok działalności projektu „Centrum Diagnozy i Terapii FASD”, realizowanego dzięki wsparciu Gminy Miasta Toruń. Ofertę kierujemy do rodzin opiekujących się dziećmi z FASD lub z podejrzeniem występowania FASD. Działania Fundacji pozwalają objęć kompleksową opieką dzieci...