Rondo Heleny Grossówny | www.torun.pl

Serduszko w kolorze ukraińskiej flagi - niebieski i żółty, poziomy pas.

Flaga Unii Europejskiej. Żółte gwiazdki ułożone w okrąg na niebieskim tle. Pod flagą napis Unia Europejska.

Rondo Heleny Grossówny

Drogi, Miasto
Data publikacji: 06 października 2016
Autor: Sylwia Derengowska

Imię Heleny Grossówny - znanej tancerki, choreografa, aktorki i piosenkarki, jednej z największych gwiazd filmowych i rewiowych dwudziestolecia międzywojennego, a zarazem oficera AK i bohaterki Powstania Warszawskiego - będzie nosiło rondo w rejonie ulic Łokietka, Kościuszki i Chrobrego w Toruniu.

Wniosek w sprawie nazwania ronda złożył Krzysztof Trojanowski - mieszkaniec Torunia, a jednocześnie filmoznawca i badacz biografii Heleny Grossówny. Towarzystwo Miłośników Torunia zaopiniowało pozytywnie jego propozycję.

W tym roku przypada 112. rocznica urodzin i 22. śmierci znanej torunianki, trwają też końcowe prace nad jej książkową biografią autorstwa Adama i Beaty Wyżyńskich, historyków filmu i teatru z Warszawy.

Helena Grossówna, wybitnie utalentowana tancerka, choreograf, aktorka i piosenkarka, jedna z największych gwiazd filmowych i rewiowych dwudziestolecia międzywojennego, oficer AK i bohaterka Powstania Warszawskiego, urodziła się w Toruniu 25 listopada 1904 roku i spędziła tu dzieciństwo oraz wczesną młodość. Jej dom rodzinny, znajdujący się w dzielnicy Mokre, nie zachował się niestety do naszych czasów. Po ukończeniu szkoły średniej i kursów baletowych, w grudniu 1924 roku zadebiutowała na deskach toruńskiego Teatru Miejskiego w Księżniczce czardasza i jednocześnie doskonaliła swój warsztat taneczny i wokalny.

Od 1926 roku, już jako zawodowa tancerka, przez dwa sezony występowała w toruńskim teatrze i w działającym w jego strukturach Pomorskim Teatrze Objazdowym. Szybko zaczęła odnosić sukcesy, o których często i chętnie donosiła lokalna prasa. W 1928 roku wyjechała do Paryża, i tam uczęszczała na kursy baletowe Matyldy Krzesińskiej i Bronisławy Niźyńskiej. Odbyła także tournee baletowe po Francji, Włoszech i Szwajcarii, gdzie była gościem Ignacego Paderewskiego. Po dwóch latach powróciła do Torunia i w ciągu zaledwie jednego sezonu wystąpiła w 14 premierowych spektaklach, głównie w rewiach i operetkach, a do 17 przedstawień opracowała układy choreograficzne. W latach 1931-1933 była primabaleriną Teatru Wielkiego w Poznaniu i jednocześnie występowała w poznańskim kabarecie literacko-artystycznym Różowa kukułka, ujawniając swe nieprzeciętnych zdolności aktorskie i wokalne. W sezonie 1933-1934 jako choreograf i tancerka kontynuowała pracę w Teatrze Miejskim w Bydgoszczy, po czym wróciła do Poznania. Sukces w wystawianej tam na scenie Teatru Nowego im. Heleny Modrzejewskiej operetce Jacht miłości przyniósł jej angaż do Warszawy i otworzył drogę do wielkiej kariery filmowej.

W latach 1935-1939 Helena Grossówna zagrała w 17 filmach, m.in. w popularnych komediach Dodek na froncie (reż. M. Waszyński, 1936), Piętro wyżej (reż. L. Trystan, 1937), Paweł i Gaweł (reż. M. Rawicz, 1938), Szczęśliwa trzynastka (reż. M. Czauski, 1938), Zapomniana melodia (reż. K. Tom, J. Fethke, 1938), Włóczęgi (reż. M. Waszyński, 1939). Wysoko oceniano również jej role dramatyczne w Strasznym dworze (reż. L. Buczkowski, 1936), Florianie (reż. L. Buczkowski, 1938), Królowej przedmieścia (reż. E. Bodo, 1938) i Testamencie profesora Wilczura (reż. L. Buczkowski, 1939). Wszechstronny talent, wyjątkowa uroda, wdzięk i temperament młodej aktorki szybko przyniosły jej uznanie krytyków i zjednały rzesze wielbicieli. Grossówna szybko stała się jedną z największych gwiazd przedwojennego kina. Pracę przed kamerą z powodzeniem łączyła z występami w stołecznych kabaretach i teatrzykach rewiowych: Cyrulik Warszawski, Wielka Rewia, Małe Qui pro Quo, oraz w Teatrze Letnim. Pasmo sukcesów brutalnie przerwał wybuch wojny, udaremniając, między innymi, zaplanowane na styczeń 1940 roku tournee po Stanach Zjednoczonych.

Podczas okupacji Helena Grossówna pracowała jako kelnerka w kawiarni U filmowców przy ul. Złotej w Warszawie, występując jednocześnie w działającym tam kabarecie literackim Na Antresoli. Jako wielka patriotka już jesienią 1939 roku zaangażowała się w działalność konspiracyjną w strukturach Armii Krajowej. Walczyła w Powstaniu Warszawskim, dowodząc, w stopniu porucznika, oddziałem kobiecym batalionu Sokół. Jej odwagę i poświęcenie w walce o wolną Polskę docenił Prezydent RP na uchodźstwie, odznaczając ją wysokim odznaczeniem - Krzyżem Zasługi z Mieczami. Po upadku Powstania trafiła do obozu jenieckiego w Gross-Lubars, a stamtąd do stalagu w Oberlangen, gdzie za swoją wyjątkową postawę i poświęcenie dla innych zdobyła wielkie uznanie i szacunek współwięźniarek.

Po powrocie do kraju w 1946 roku związała się zawodowo z krakowskim Teatrem Siedem Kotów, a następnie z Teatrem Osa w Łodzi. Od 1950 roku, aż do emerytury w 1964 roku, była aktorką stołecznego Teatru Syrena. Powojenna kinematografia nie wykorzystała należycie jej talentu i artystka tylko kilka razy pojawiła się na ekranie w drugoplanowych i epizodycznych rolach, między innymi w takich filmach jak Kolorowe pończochy (reż. J. Nasfeter, 1960) i O dwóch takich, co ukradli księżyc (reż. J. Batory, 1962).

Helena Grossówna zawsze z wielkim sentymentem wspominała swoje rodzinne miasto. Przed wojną i w latach powojennych często przyjeżdżała tu sama lub z rodziną, w odwiedziny do krewnych (matki i brata). Wspomnieniami z Torunia dzieliła się nie tylko w rozmowach prywatnych, ale również na forum publicznym: w programach telewizyjnych i radiowych, w felietonie dla Polskiej Kroniki Filmowej, i w prasie (np. w wywiadach dla tygodników „Panorama" i „Ekran").

Nie bez znaczenia jest również fakt, że wielce zasłużoną dla naszego miasta postacią był pierwszy mąż Grossówny Jan Gierszal, przedsiębiorca i mecenas sztuki, który zginął w czasie okupacji w obozie koncentracyjnym. To z jego inicjatywy i przy jego finansowym wsparciu założony został na początku lat 20. ubiegłego wieku pierwszy w wolnym Toruniu polski teatr - Teatr Miejski (obecnie Teatr im. Wilama Horzycy).

 

 

Najczęściej czytane aktualności

  • Otwieramy lewoskręt przy Poznańskiej
    Drogi, Miasto
    W najbliższy piątek (29.03) o godzinie 15.00 zostanie otwarty dla ruchu lewoskręt z ulicy Poznańskiej w ulicę Prüfferów. Nowa infrastruktura zwiększy bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu drogowego (m.in. poprzez wykonanie azylu na przejściu dla pieszych), a także poprawi płynność ruchu w tym miejscu.
  • Na zdjeciu: prezydent Michał Zaleski wyjmuje z koszyka wiklinowego mazurki i podaje seniorom
    Miasto
    Toruńscy seniorzy spotkali się na tradycyjnym śniadaniu wielkanocnym zorganizowanym przez Toruńskie Centrum Usług Społecznych. Gospodarzem spotkania był prezydent Michał Zaleski.
  • Na zdjeciu: prezydent stoi ze sportowcami, którym wręczył nagrody
    Miasto, Sport
    Toruńscy sportowcy i trenerzy odebrali nagrody od miasta Torunia za swoje osiągnięcia w roku 2023 na arenach krajowych i międzynarodowych.
  • Na zdjeciu: ławki i krzesła w sali lekcyjnej, w tle tablica i mapa
    Miasto
    Podczas najbliższej sesji 4 kwietnia 2024 r. radni zajmą się propozycją zmian wysokości niektórych składników wynagrodzeń w jednostkach oświatowych.
  • Na zdjęciu: biały autobus miejski
    Miasto, MZK
    W związku z udostępnieniem dla ruchu kołowego ulicy Poznańskiej na odcinku od ul. Hallera do ul. Drzymały od piątku 29 marca 2024 r. wprowadzone zostaną zmiany w rozkładach jazdy niektórych linii komunikacji miejskiej.
  • Na zdjęciu: prezydent Michał Zaleski siedzi przy stole, przed nim urządzenie do obsługi karty miejskiej
    Miasto, MZK
    Za kilka miesięcy torunianie będą mieli kartę miejską. 26 marca 2024 r. miasto podpisało umowę na wdrożenie systemu z firmą Mera Systemy sp. z o.o.
  • Toruńscy seniorzy spotkali się na tradycyjnym śniadaniu wielkanocnym zorganizowanym przez Toruńskie Centrum Usług Społecznych. Gospodarzem spotkania był prezydent Michał Zaleski.
  • W Wielką Sobotę, 30 marca 2024 r. na Rynku Staromiejskim w Toruniu odbędzie się uroczyste święcenie pokarmów z udziałem biskupa toruńskiego Wiesława Śmigla oraz prezydenta miasta Michała Zaleskiego.
  • W najbliższy piątek (29.03) o godzinie 15.00 zostanie otwarty dla ruchu lewoskręt z ulicy Poznańskiej w ulicę Prüfferów. Nowa infrastruktura zwiększy bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu drogowego (m.in. poprzez wykonanie azylu na przejściu dla pieszych), a także poprawi płynność ruchu w tym miejscu.
  • Zakończyła się przebudowa skrzyżowania ulic Podgórnej z Wiązową. Powstało tu wyniesione skrzyżowanie. We wtorek 26 marca 2024 r. około godziny 16:00, po zakończeniu ostatnich prac porządkowych, zostanie udostępnione do ruchu.
  • W okresie Świąt Wielkanocnych w Toruniu będzie inaczej funkcjonowała komunikacja miejska.
  • Zbliża się 19. edycja Trendowni – konferencji poświęconej trendom w sieciach dostaw i produkcji. Jedno z ważniejszych spotkań branży logistycznej w Polsce odbędzie się w dniach 24-25 kwietnia 2024 r. w Copernicus Toruń Hotel.
  • W związku z udostępnieniem dla ruchu kołowego ulicy Poznańskiej na odcinku od ul. Hallera do ul. Drzymały od piątku 29 marca 2024 r. wprowadzone zostaną zmiany w rozkładach jazdy niektórych linii komunikacji miejskiej.
  • Stowarzyszenie Centrum Wsparcia Rozwoju zaprasza na darmowe zajęcia sportowo-rekreacyjne dla dzieci i młodzieży z lewobrzeża w ramach projektu „Toruńskie Lewobrzeże aktywne sportowo”.