Radio dla wolnej Europy | www.torun.pl

15-16 grudnia 2014 r. w Toruniu goszczą dziennikarze Radia Wolna Europa.

Okazją jest dwudniowa konferencja pn. "Radio Wolna Europa - jako mecenas kultury, nauki i sztuki polskiej", zorganizowana przez Archiwum Emigracji UMK i Komisję Kultury i Środków Przekazu Senatu RP w Warszawie. Wydarzenie, odbywające się w Centrum Sztuki Współczesnej, podsumowuje kończący się 2014 - Rok Jana Nowaka-Jeziorańskiego. W otwarciu konferencji wziął udział prezydent Torunia Michał Zaleski. 

Gośćmi spotkania są dziennikarze Radia Wolna Europa, którego polska sekcja nadawała w latach 1952-1994 z Monachium audycje informacyjne oraz bloki programowe o tematyce politycznej, ekonomicznej, rolniczej, historycznej i kulturalnej. Celem Rozgłośni Polskiej w Monachium było przekazywanie do Polski prawdziwych, nieocenzurowanych przez komunistyczne władze informacji o sytuacji kraju i ujawnianie nieprawości reżimu komunistycznego.

W pierwszym dniu toruńskiej konferencji został wyświetlony film biograficzny poświęcony Janowi Nowakowi-Jeziorańskiemu, wieloletniemu dyrektorowi i twórcy prestiżu Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Monachium. Reżyserką filmu jest Jolanta Chojecka (autorka gościła na projekcji). W Centrum Sztuki Współczesnej została też otwarta wystawa "Na Antenie", prezentująca czasopisma oraz pamiątki z czasów działalności radia.

W dalszej części konferencji zaplanowano spotkania z dziennikarzami RWE, prezentacje książek, a także przedstawienie Teatru Nowego z Krakowa - monodram w wykonaniu Jana Marchwińskiego pt. „Mówi Radio Wolna Europa”, który zostanie wystawiony 15 grudnia o godz. 17.00 w Teatrze Impresaryjnym przy ul. Żeglarskiej 8.

W drugim dniu konferencji, 16 grudnia zaplanowano w CSW od godz. 9.00 dwie sesje referatowe:

I sesja:

• Konrad Tatarowski – Ludzie kultury w RWE
• Zofia Helman – Roman Palester
• Anna Mieszkowska – Marian Hemar i londyńskie kabarety
• Zdzisław Kudelski – Gustaw Herling-Grudziński, Jan Nowak i RWE
• Emil Pasierski – Czesław Miłosz i Jan Nowak-Jeziorański – protokół rozbieżności

II sesja:

• Rafał Moczkodan – „Na Antenie”
• Wacław Lewandowski – Tadeusz Nowakowski – autor programów
• Krzysztof A. Dorosz – T. Nowakowski, reporter Papieża
• Joanna Krasnodębska – Hilary – malarz w RWE
• Stanisław Salmonowicz – Tadeusz Żenczykowski i historycy
• Mirosław A. Supruniuk – Ludzie kultury, nauki i sztuki z RWE w zasobie AE

W okresie PRL Radio Wolna Europa, finansowane przez rząd amerykański, było - mimo systematycznego zagłuszania przez służbę bezpieczeństwa - najczęściej słuchanym radiem zagranicznym. Dzięki temu odegrało istotną rolę w demokratycznych przemianach w Polsce. Z Rozgłośnią Polską RWE kontaktowało się wiele osób mieszkających w Polsce, przekazując materiały zza "żelaznej kurtyny", mimo częstych szykan ze strony władz komunistycznych, m.in. Władysław Bartoszewski, Stanisław Salmonowicz, Józef Szaniawski. Od 1990 r. radio rozpoczęło oficjalną działalność w Warszawie, którą zakończyło w czerwcu 1994 r. Dyrektorami Rozgłośni Polskiej RWE w Monachium byli: Jan Nowak-Jeziorański (1952-1976), Zygmunt Michałowski (1976-1982), Zdzisław Najder (1982-1987), Marek Łatyński (1987-1989) i Piotr Mroczyk (1989-1994).