Przyjazny dla podróżnych, nowoczesny i funkcjonalny, ale z zachowaniem historycznego wyglądu i stylowych wnętrz – tak obecnie wygląda Dworzec Toruń Główny. Wszystko za sprawą projektu Bit-City, w ramach którego obiekt przeszedł gruntowną rewitalizację.
12 listopada 2015 r. Dworzec Toruń Główny został oficjalnie otwarty.
- Zależało nam na tym, aby główna stacja kolejowa Torunia była wizytówką naszego miasta. Powodów było wiele. Toruńskie budynki dworcowe mają wszak walory szacownych zabytków. W kolejarskich ustaleniach dworzec ten jest poza tym zaliczany do kategorii A dzięki odprawianiu ponad 2 mln pasażerów rocznie. Każdy z nich – zwłaszcza goście Torunia – ma prawo do pierwszego lub pożegnalnego spojrzenia na Toruń jako na miejsce schludne i nowoczesne – mówił podczas uroczystości prezydent Torunia Michał Zaleski.
Podczas uroczystości oddania dworca do użytku na ścianie budynku głównego, od strony peronu 2, nastąpiło odsłonięcie tablicy upamiętniającej przyjazd profesorów Uniwersytetu Stefana Batorego z Wilna do Torunia, współtwórców toruńskiego uniwersytetu.
Toruński dworzec jest największym obiektem przekazanym dotąd samorządom przez PKP. W grudniu 2012 r. miasto wystąpiło do Oddziału Gospodarowania Nieruchomościami PKP w Gdańsku z wnioskiem o nieodpłatne nabycie prawa użytkowania wieczystego gruntów oraz praw z nim związanych. Wniosek został złożony w związku z przygotowaniem projektu „Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego niskopodłogowego w Toruniu w ramach BiT – City” w realizacji zadania „Rewitalizacja obiektu dworcowego Toruń Główny - poprawa dostępności i zwiększenie atrakcyjności” oraz zadania „Budowa węzła przesiadkowego przy dworcu PKP Toruń Miasto integrującego linię średnicową oraz pozostały transport publiczny z Koleją Metropolitarną BiT- City”. PKP na to przystał. 30 grudnia 2013 r aktem notarialnym Gmina Miasta Toruń nabyła prawa użytkowania wieczystego nieruchomości.
Przejęcie objęło:
budynek stacyjny dworca Toruń Główny – murowany, podpiwniczony, 2-kondygnacyjny, o pow. użytkowej 3.037,60 m2
budynek KATS (Kolejowej Automatycznej Telekomunikacji Stacyjnej) – murowany, podpiwniczony, 2-kondygnacyjny, o pow. użytkowej 250,00 m2
budynek szaletu publicznego – murowany, podpiwniczony, 1- kondygnacyjny, o pow. użytkowej 100,60 m2
budynek administracyjny – murowany, podpiwniczony, 2- kondygnacyjny o pow. użytkowej 1.339,20 m2
Wartość rynkowa prawa użytkowania wieczystego wraz z prawem własności budynków została określona przez rzeczoznawcę majątkowego na kwotę 4,13 mln zł netto, w tym wartość rynkowa prawa użytkowania wieczystego gruntu na kwotę 471 tys. zł.
Reszta, czyli wszystko, co jest związane z ruchem pociągów, pozostało w gestii PKP.
31 stycznia 2014 r. nastąpiło przekazanie przez PKP SA obiektu na rzecz Gminy Miasta Toruń, a 11 października 2013 r. miasto podpisało umowę na rewitalizację obiektu. Ze strony miasta umowę podpisał Prezydent Torunia Michał Zaleski, a ze strony wykonawcy Prezes Zarządu firmy Fijałkowski i Spółka Sp. z o.o. Piotr Fijałkowski oraz Zastępca Prezesa Zarządu Piotr Kubiaczyk. Prace ruszyły w lutym 2014 r.
Po rewitalizacji Dworzec Toruń Główny nabrał nowego, przyjaznego podróżnym oblicza. Odnowiono budynki i perony. Powstały azyle dla pasażerów, windy i hostel. Na podróżnych czekają też nowe poczekalnie i toalety oraz parking.
Już od wejścia na dworcowy hall widać duże zmiany. Kasy zostały przesunięte w stronę byłej poczekalni, a ta przeniesiona bliżej dawnych pomieszczeń restauracji. Dzięki temu powstało miejsce pod funkcje komercyjne. Na podłodze położono historyzującą posadzkę z płytek gresowych, a u góry podwieszane sufity. Ściany ozdobiono stylizowaną boazerią, a wyżej pomalowano jasnymi, ciepłymi kolorami.
Do hallu wiedzie przejście podziemne, które zostało poszerzone i przedłużone do ul. Podgórskiej. Jest to tunel komunikacji pieszej pomiędzy ulicą Podgórską i Kujawską, połączony z budynkiem głównym dworca i peronami. Z przejścia do hallu dworca prowadzą ruchome schody i winda . Na peron I i IV oraz od ul. Podgórskiej i Kujawskiej można się dostać windą, a na ul. Kujawską ruchomymi schodami. Do ogromne ułatwienie dla osób niepełnosprawnych lub z ciężkim bagażem. Długość przejścia wynosi ponad 100 metrów, a szerokość 5,5 metra. Konstrukcja przejścia jest żelbetowa, monolityczna, szczelna na wody gruntowe. Przejście podziemne dostosowane jest dla osób niepełnosprawnych. Zainstalowano w nim posadzkowy system dotykowy dla niewidomych i niedowidzących.
Dawną okładzinę tunelu zachowano na niewielkiej powierzchni w ścianie szczytowej południowej jako świadka historii dworca. Wyjścia z tunelu nawiązują do istniejących schodów w okładzinie kamiennej z granitowych bloków. Okładzinę posadzki wykonano z płyt kamiennych granitowych promieniowanych, a sufity wykończono metalowymi panelami.
Aby ułatwić pasażerom dotarcie do dworca, zmodernizowano pętlę autobusową. Są na niej zadaszenia dla podróżnych wysiadających i wsiadających w postaci stalowych wiat z pokryciem szklanym. Jest także zadaszony parking na 90 rowerów. Przed wejściem do tunelu powstał plac, na którym stoi podświetlony, zabytkowy parowóz oraz ławki.
Tuż obok znajduje się parking na 110 miejsc, z czego 29 jest strzeżonych. Ponadto podpisano umowę na realizację kolejnych 61 miejsc parkingowych. Wszystkie wykonane są z kostki betonowej uszlachetnionej. Na dojeździe do dworca od ul. Dybowskiej powstało 14 miejsc parkingowych o nawierzchni z kostki granitowej rzędowej. Całość jest oświetlona.
Rewitalizacja Dworca PKP Toruń Główny jest częścią projektu pn. "Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego w Toruniu BiT-City wraz ze sprawowaniem nadzoru autorskiego nad realizacją wykonywanych robót budowlanych", który jest finansowany z unijnego Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko. Prace budowlane wykonała firma Fijałkowski z Torunia. Koszt robót wynosi łącznie ponad 43 mln zł, z czego osiemdziesiąt procent to środki unijne.
Otwarcie Dworca Toruń Główny po rewitalizacji
[2]
[2]
[2]
[2]
[2]
Rys historyczny
W roku 1852 rozpoczęto prace projektowe nad nową linią kolejową łączącą Bydgoszcz przez Toruń, Otłoczyn z Aleksandrowem Kujawskim, który w tym czasie był w granicach zaboru rosyjskiego. W roku 1856 rządy pruski i rosyjski zawarły porozumienie w sprawie wspólnej budowy linii kolejowej Bydgoszcz – Łowicz, a już w roku 1861 oddano do użytku połączenie Bydgoszcz – Toruń. W tym też czasie zbudowano pierwszy dworzec kolejowy, który przetrwał jedynie 12 lat.
Obecny budynek dworca kolejowego zbudowano w 1873 roku. Dworzec toruński należy do dworca typu „wyspowego” - tory przebiegały po obu jego stronach. W roku 1883 stacja posiadała 12 torów głównych.
Równocześnie z budynkiem głównym w roku 1873 po zachodniej stronie postawiono budynek, który pełnił funkcje poczty, a następnie umieszczono tam telegraf. Budynek ten rozbudowano w 1915 roku, a kolejny remont wykonano w 1955 roku.
Pod koniec XIX wieku (1876-1883) zbudowano budynek pierwotnie określany jako służbowy, a w 1883 roku umieszczono w nim pocztę. Budynek ten nadbudowano w roku 1906 (skrzydło zachodnie, a roku 1916 skrzydło wschodnie).
Dla zapewnienia bezpieczeństwa podróżnych w roku 1895 wykonano przejście podziemne w kierunku ulicy Dybowskiej. Ceramiczna okładzina znanej Berlińskiej wytwórni Valery & Bosch zachowała się do 1994 roku, obecnie został na ścianie jedynie mały świadek pierwotnego opracowania tunelu. Drugi tunel do przewozu towarów zbudowano w roku 1902 na wysokości zachodniego budynku pełniącego funkcje magazynową. Tunel ten jest obecnie nieczynny.
Pierwsza przebudowa miała miejsce w roku 1903. Zlikwidowano wówczas pomieszczenia odprawy celnej, które przeniesiono do nowo wzniesionego budynku po zachodniej stronie budynku dworcowego. Kolejne zmiany miały miejsce w latach 20-tych XX wieku i w latach 1948 – 1950, kiedy to odbudowano dworzec po pożarze w roku 1945.
W roku 1963 przystąpiono do modernizacji pomieszczeń dworcowych. Modernizację budynku kontynuowano w latach 70-tych XX wieku. W rezultacie elewacje ceglane zostały pomalowane, a wnętrza kompletnie zmieniły charakter.