26 maja 2017 r. w Sejmie RP w Warszawie odbyła się konferencja nt. trzeźwości i zapobiegania alkoholizmowi. Przedstawiono na niej stanowisko prezydenta Torunia Michała Zaleskiego w sprawie zadań dla jednostek samorządu terytorialnego wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi.
Stanowisko w imieniu prezydenta Zaleskiego przedstawił dyrektor Wydziału Ewidencji i Rejestracji UMT Krzysztof Kisielewski. Zawiera ono propozycje zmiany ustawy mające na celu wprowadzenie do niej narzędzi, które pozwoliłyby samorządom skuteczniej realizować przypisane im działania.
Stanowisko Prezydenta Miasta Torunia dot. spraw związanych z udzielaniem zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych w związku z konferencją: „Ku trzeźwości Narodu. Odpowiedzialność rodziny, Kościoła, państwa i samorządu”
Jako przedstawiciel samorządu terytorialnego pragnę zabrać głos w dyskusji dotyczącej realizacji zadań wynikających z ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2016 r., poz. 487 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 1 tej ustawy organy administracji jednostek samorządu terytorialnego są obowiązane do podejmowania działań zmierzających do ograniczania spożycia napojów alkoholowych oraz zmiany struktury ich spożywania, inicjowania i wspierania przedsięwzięć mających na celu zmianę obyczajów w zakresie sposobu spożywania tych napojów, działania na rzecz trzeźwości w miejscu pracy, przeciwdziałania powstawaniu i usuwania następstw nadużywania alkoholu, a także wspierania działalności w tym zakresie organizacji społecznych i zakładów pracy. W celu skutecznej realizacji tych zadań właściwe organy samorządu terytorialnego powinny dysponować odpowiednimi narzędziami, których w wielu przypadkach brakuje. W związku z tym zwracam się z prośbą o podjęcie działań legislacyjnych, mających na celu zmianę przepisów ww. ustawy, a mianowicie:
Takie uprawnienia właściwych rad gmin da gminom większe możliwości realizacji działań mających na celu ograniczanie dostępności napojów alkoholowych.
Gmina Miasta Toruń realizuje cele ww. ustawy zmierzające do ograniczania dostępności napojów alkoholowych o zawartości pow. 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa) poprzez ich reglamentację. Ustalony przez Radę Miasta Torunia limit punktów sprzedaży detalicznej (obecnie wynosi 131 punktów na prawie 200 000 mieszkańców), jest wynikiem zgody zawartej pomiędzy ugrupowaniami w Radzie Miasta Torunia. Natomiast zainteresowanie przedsiębiorców uzyskaniem tych zezwoleń jest nadal duże, zdecydowanie przewyższające ilość zezwoleń możliwych do udzielenia. Brak szczegółowych ustawowych rozwiązań w przyznawaniu zezwoleń, w przypadku gdy wnioskodawców jest więcej niż wolnych do rozdysponowania punktów, powoduje, że wydawane w tych sprawach decyzje są zaskarżane i często uchylane przez organy wyższych instancji, a orzecznictwo w tym zakresie nie jest spójne i nie pozwala na określenie precyzyjnego sposobu rozdysponowania wolnych punktów sprzedaży w takiej sytuacji. Tut. organ jest za dalszym utrzymaniem tego poziomu reglamentacji, ponieważ ograniczanie dostępności ma zdecydowany wpływ na ograniczanie spożycia. W związku z tym chcemy poddać pod rozwagę możliwość ustawowego doprecyzowania zasad udzielania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży.
Brak ustawowych rozwiązań w tej kwestii spowodował, że sposób prowadzenia postępowania wyznaczony został przez orzecznictwo sądów administracyjnych – wg Wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 06.06.2012 r., sygn. akt II GSK 575/11, w takim przypadku należy przeprowadzić jedno wspólne postępowanie, którego stronami są wszyscy przedsiębiorcy, którzy są zainteresowaniu uzyskaniem zezwolenia i w związku z tym mają prawo zaskarżania wydanych rozstrzygnięć. Wskazany przez sądy administracyjne sposób prowadzenia postępowania spowodował, że przedsiębiorcy, którym tut. organ odmówił wydania zezwolenia, każdorazowo zaskarżają rozstrzygnięcie o udzieleniu zezwolenia innemu przedsiębiorcy, co powoduje, że ci ostatni nie mogą korzystać z udzielonego zezwolenia, a postępowanie sądowo-administracyjne w tych sprawach trwa często kilka lat.
Można by np. wzorem ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 471 z późniejszymi zmianami) wprowadzić zasadę, że w przypadku większej ilości wniosków, niż ilość zezwoleń możliwych do rozdysponowania, organ zezwalający ogłasza i przeprowadza przetarg i następnie wzorem ww. ustawy, w przepisach wykonawczych określić szczegółowe warunki przeprowadzenia takiego przetargu.
Mając na uwadze obowiązek realizowania przez organy samorządu terytorialnego zadań wynikających z ww. ustawy, celowym byłoby wprowadzenie proponowanych powyżej zmian, co pozwoliłoby na skuteczniejsze działania samorządów w zakresie ograniczania spożycia napojów alkoholowych.
Michał Zaleski
Prezydent Miasta Torunia