Na flisacką nutę

W niecodziennych strojach wystąpili 3 maja 2017 r. wykonawcy kolejnego koncertu Festiwalu Muzyki i Sztuki Krajów Bałtyckich Probaltica w Toruniu.

Był to Koncert Marszałkowski, a jego tematyka nawiązała do trwających w Toruniu obchodów 2017 jako Roku Rzeki Wisły. W Sali Mieszczańskiej toruńskiego Ratusza Staromiejskiego zabrzmiała opera „Flis” Stanisława Moniuszki z librettem Stanisława Bogusławskiego. Powstałe specjalnie na ten wieczór Chór i Orkiestrę Flisaków w stosownych do nazwy strojach poprowadził Piotr Wajrak, również w ubiorze flisaka.

Flisacy, oryle i szyprowie podczas kilkusetletniej swojej działalności, która zapewniła rozwój nadwiślańskich miast wytworzyli, dla siebie charakterystyczne obyczaje, jak również muzykę i pieśni będące również źródłem natchnienia kolejnych twórców. Jednym z najsłynniejszych był Stanisław Moniuszko. Jego opera „Flis”, po raz pierwszy wystawiona w Warszawie 24 września 1858 roku, cieszyła się wielkim powodzeniem, którego wyrazem było wielokrotne wywoływanie brawami kompozytora na scenę.

Akcja „Flisu” rozgrywa się w XIX wieku, w scenerii nadwiślańskiej wsi, w chwilę po burzy. Głównym tematem jest konflikt rozgrywający się pomiędzy młodym flisakiem Frankiem a przybyłym do wsi miejskim fircykiem fryzjerem Jakubem, starających się jednocześnie o rękę Zosi, córki zamożnego wiślanego rybaka Antoniego. Ten przyrzeka ją Jakubowi, nie bacząc na uczucie łączące Franka i Zosię. Nieszczęśliwy Franek postanawia ruszyć w świat, aby wszystkie siły przeznaczyć na poszukiwania brata, z którym w dzieciństwie został nieszczęśliwie rozdzielony. Brat odnajduje się jednak sam. Jest nim jego rywal Jakub, który w obliczu szczęśliwego odnalezienia się brata i widząc, jak wielka miłość łączy Zosię i Franka, ustępuje bratu miejsca.

Wśród zalet opery wskazuje się liczne nawiązania melodyczne do popularnego repertuaru wiejskiego, a w zakresie rytmiki – do polskich tańców narodowych. Pojawiają się zatem we „Flisie” kujawiaki, m.in. „Płyną tratwy po Wiśle...” i krakowiak - „Ej, przybywaj, miły flisie”.