Medale dla opozycjonistów

Niezależne Zrzeszenie Studentów UMK i osoby zasłużone w walce o demokrację odebrały w sobotę 14 maja 2016 r. w Ratuszu Staromiejskim medale Thorunium i Za Zasługi dla Miasta Torunia.

Uroczystość uświetniła obchody 35-lecia NZS UMK. Po nabożeństwie w kościele jezuitów, odprawionym w intencji środowiska opozycjonistów, na Dworze Artusa została odsłonięta tablica upamiętniająca 35-lecie NZS UMK, a na dziedzińcu Ratusza Staromiejskiego okolicznościowa wystawa, przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej.

W Sali Mieszczańskiej ratusza odbyła się ceremonia wręczenia odznaczeń nadanych przez toruński samorząd Niezależnemu Zrzeszeniu Studentów UMK i opozycjonistom, którzy w latach 1980-1989 walczyli o polską demokrację i autonomię uczelni. Medale "Za Zasługi dla Miasta Torunia" na wstędze, przyznane przez Radę Miasta gen. Zbigniewowi Nowkowi i NZS UMK, wręczyli wiceprzewodniczący RM Michał Jakubaszek i Łukasz Walkusz. Medal Prezydenta Torunia Thorunium z rąk prezydenta Michała Zaleskiego odebrał Wiesław Janowski Więcej. Odznaczony tym medalem Marek Wachnik otrzyma go w innym terminie.

Gen. Zbigniew Nowek został uhonorowany za wieloletnią aktywność w strukturach opozycji demokratycznej i podziemną działalność wydawniczą – był redaktorem, wydawcą, drukarzem i kolporterem ulotek, pism i książek opozycyjnych. Sprawował też wysokie stanowiska państwowe w resorcie służb specjalnych i odnosił sukcesy w zakresie wykrywania osób i instytucji zajmujących się szpiegostwem na rzecz obcych wywiadów. Zbigniew Nowek jest członkiem kapituły medalu nadawanego przez marszałka województwa kujawsko-pomorskiego „Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano - Pomeraniensis”. Działa aktywnie w Klubie „Szewska Pasja”. W 2009 r. został odznaczony przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Niezależne Zrzeszenie Studentów UMK w Toruniu wyróżniono za stworzenie „studenckiej Solidarności” wspierającej w latach 80-tych XX wieku NSZZ „Solidarność”, za zasługi w dążeniu do wolności całego kraju, formowanie życia uczelni i całego Torunia poprzez włączanie się w konflikty pomiędzy totalitarną władzą a społeczeństwem, przeciwstawianie się reżimowi komunistycznemu, poświęcanie swojego zdrowia i wolności, budowanie ważnej część historii uczelni oraz potwierdzenie wolnościowych dążeń i aspiracji Miasta Torunia. Doceniono także kontynuację działalności NZS w wolnej Polsce jako organizacji o typowo studenckim charakterze, koncentrującej swoją aktywność wokół projektów kulturalnych, społecznych, wydawniczych oraz akcji charytatywnych skierowanych do społeczności akademickiej najważniejszej uczelni wyższej Torunia.

Marszałek województwa Piotr Całbecki wręczył też medale Unitas Durat zasłużonym działaczom NZS z lat 1980-1989, a prezes IPN Łukasz Kamiński - Krzyże Wolności i Solidarności. Gośćmi wydarzenia byli m.in. była marszałek Senatu Alicji Grześkowiak, były wicemarszałka Senatu Jan Wyrowiński i prorektor UMK prof. Andrzej Sokala.

W oprawie obchodów odbyły się konferencja naukowa „Niezależne Zrzeszenie Studentów – fenomen 1980 roku”, a także piątkowy koncert Kobranocki w amfiteatrze toruńskiego Muzeum Etnograficznego i wieczorne spotkanie wszystkich pokoleń działaczy NZS UMK w klubie Od Nova.

NZS powstało we wrześniu 1980, w wyniku samoorganizacji środowiska dążącego do demokratyzacji życia akademickiego. Także jesienią 1980 zostały powołane komórki zrzeszenia w uczelniach na terenie obecnego województwa Kujawsko-Pomorskiego – na UMK (17 września) i na Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy (16 października) oraz w bydgoskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej, Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Bydgoszczy i bydgoskiej filii gdańskiej Akademii Medycznej. 25 kwietnia 2016 r. na ścianie Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu została odsłonięta tablica pamiątkowa przypominająca o wydarzeniach z 17-18 lutego 1981 roku, kiedy studenci UMK, na wezwanie NZS, zorganizowali strajk walcząc o autonomię wyższych uczelni, prawa człowieka i niepodległość Polski.